चार्ट पॅटर्न शिकल्याने ट्रेडर्सना संभाव्य ट्रेंड रिव्हर्सलचा अंदाज घेण्यास आणि त्यानुसार त्यांचे ट्रेड्स संरचित करण्यास मदत होते. सर्वात विश्वसनीय बेरिश रिव्हर्सल पॅटर्नपैकी एक म्हणजे हेड अँड शोल्डर्स (Head and Shoulders). या पॅटर्नला लवकर ओळखल्यास ट्रेडर्सना किमतीतील घसरणीसाठी तयारी करण्यास आणि संभाव्य मार्केट टॉप्सजवळ लाँग पोझिशन्स टाळण्यास मदत होते.
हेड अँड शोल्डर्स हा एक बेरिश रिव्हर्सल पॅटर्न आहे, जो एका शिखरासारखा (शोल्डर) दिसतो, त्यानंतर एक उच्च शिखर (हेड), आणि नंतर दुसरे कमी शिखर (शोल्डर). हा पॅटर्न साधारणपणे एका दीर्घकाळ चाललेल्या अपट्रेंडनंतर तयार होतो, जो हे दर्शवतो की खरेदीचा वेग कमी होत आहे आणि बेरिश रिव्हर्सल क्षितिजावर असू शकते.
हेड अँड शोल्डर्स पॅटर्नची रचना
डावा शोल्डर (Left Shoulder): पॅटर्नची सुरुवात किमतीतील वाढीने होते आणि त्यानंतर तात्पुरती घसरण होते. यामुळे पहिला (डावा) शोल्डर तयार होतो आणि सुरुवातीचा रेझिस्टन्स दर्शवतो.
हेड (Head): त्यानंतर किंमत एका नवीन उच्च स्तरावर वाढते, मागील शिखराला मागे टाकते, आणि पुन्हा घसरते. हे उच्च शिखर पॅटर्नचा हेड बनवते, ज्यासोबत अनेकदा कमी व्हॉल्यूम असतो.
उजवा शोल्डर (Right Shoulder): तिसरी वाढ होते, पण ती हेडच्या उच्च स्तराला पार करू शकत नाही, ज्यामुळे एक कमी शिखर तयार होते — उजवा शोल्डर. हे बुलिश गती कमी झाल्याचे आणि विक्रीची ताकद वाढल्याचे दर्शवते.
नेकलाइन आणि ब्रेकडाउन (Neckline and Breakdown): नेकलाइन शोल्डर्स आणि हेडमधील नीचांकी स्तरांना जोडून काढली जाते. जेव्हा किंमत वाढत्या व्हॉल्यूमसह या नेकलाइनच्या खाली बंद होते, तेव्हा ब्रेकडाउन होतो, जो पॅटर्नची पुष्टी करतो आणि बुलिशवरून बेरिशमध्ये संभाव्य ट्रेंड रिव्हर्सल दर्शवतो.
हेड अँड शोल्डर्स पॅटर्नमध्ये ट्रेड कसे करावे
एंट्री पॉईंट (Entry Point)
जेव्हा किंमत नेकलाइनच्या खाली ब्रेक होऊन बंद होते आणि व्हॉल्यूममध्ये लक्षणीय वाढ होते, तेव्हा शॉर्ट पोझिशनमध्ये प्रवेश करा.
पर्यायाने, ब्रेकडाउननंतर नेकलाइनच्या रिटेस्टची वाट पहा. जेव्हा रिटेस्ट टिकून राहतो आणि किंमत पुन्हा घसरू लागते, तेव्हा प्रवेश करा.
तुम्ही तुमची पोझिशन विभाजित देखील करू शकता — उदाहरणार्थ, प्रारंभिक ब्रेकडाउनवर ५०% आणि पुष्टी झालेल्या रिटेस्टनंतर ५०%.
टार्गेट किंमत (Target Price): डाऊनसाईड टार्गेट्सचा अंदाज घेण्यासाठी दोन सामान्य दृष्टीकोन:
चार्ट-आधारित टार्गेट (Chart-Based Target):
हेडच्या शिखरापासून नेकलाइनपर्यंतचे अंतर मोजा.
या अंतराला नेकलाइनच्या स्तरावरून वजा करून डाऊनसाईड टार्गेट प्रोजेक्ट करा.
टार्गेट = नेकलाइन – (हेड – नेकलाइन)
फिबोनाची रिट्रेसमेंट किंवा पिव्होट पॉइंट्स (Fibonacci Retracement or Pivot Points):
ही साधने तुमचे टार्गेट प्रमाणित करण्यास आणि घसरणीदरम्यान संभाव्य सपोर्ट झोन्स हायलाइट करण्यास मदत करतात.
स्टॉप-लॉस प्लेसमेंट (Stop-Loss Placement)
अयशस्वी ब्रेकडाउनपासून संरक्षण करण्यासाठी स्टॉप-लॉस उजव्या शोल्डरच्या अगदी वर ठेवा.
जर नेकलाइन रिटेस्टनंतर प्रवेश करत असाल, तर नेकलाइनच्या वर एक tighter स्टॉप योग्य आहे.
चोपी मार्केटमध्ये अकाली बाहेर पडणे टाळण्यासाठी जास्त घट्ट स्टॉप वापरताना सावध रहा.
अतिरिक्त टिप्स (Additional Tips)
हेड अँड शोल्डर्स पॅटर्न मजबूत अपट्रेंडनंतर सर्वात प्रभावी असतात — साईडवेज मार्केटमध्ये त्यांची विश्वसनीयता कमी होते.
व्हॉल्यूम साधारणपणे डाव्या शोल्डरपासून हेडपर्यंत कमी होतो आणि नेकलाइनच्या खालील ब्रेकडाउनवर लक्षणीयरीत्या वाढतो.
आरएसआय डायव्हर्जन्स (किंमत उच्च उच्चांक बनवत असताना आरएसआयवर कमी उच्चांक) किंवा बेरिश एमएसीडी क्रॉसओवरसारख्या इंडिकेटर्सकडून पुष्टीकरण वापरा.
सुस्पष्ट नेकलाइनसह एक सममितीय आणि चांगला तयार केलेला पॅटर्न यशाची शक्यता वाढवतो.
चार्टिंग एक्सरसाइज (Charting Exercise)
डेली चार्टवर स्विच करा आणि संभाव्य हेड अँड शोल्डर्स फॉर्मेशन्स स्कॅन करा. स्पष्टपणे चिन्हांकित करा:
डावा शोल्डर, हेड आणि उजवा शोल्डर
नेकलाइन (दोन ट्रफ्समधील सपोर्ट)
एंट्री पॉईंट (ब्रेकडाउन कँडल)
टार्गेट आणि स्टॉप-लॉस लेव्हल्स
नेकलाइन चिन्हांकित करण्यासाठी हॉरिझॉन्टल किंवा ट्रेंड लाईन्स वापरा. हेडपासून नेकलाइनपर्यंतचे वर्टिकल अंतर मोजा आणि एक रुढीवादी टार्गेट अंदाजित करण्यासाठी ते खाली प्रोजेक्ट करा. व्हॉल्यूममध्ये वाढ झाल्याने ब्रेकडाउनची पुष्टी करा.
होमवर्क (Homework)
पुढील स्टॉक्सचा अभ्यास करा आणि हेड अँड शोल्डर्स पॅटर्न तयार होत आहे की नुकताच पूर्ण झाला आहे ते तपासा:
ब्रिगेड एंटरप्रायजेस लि. (BRIGADE)
नवा लि. (NAVA)
तुम्ही पुढील किमतीच्या हालचाली समजून घेण्यासाठी स्टॉक तुमच्या वॉच लिस्टमध्ये देखील जोडू शकता.
डिस्क्लेमर: हे विश्लेषण पूर्णपणे शैक्षणिक उद्देशांसाठी आहे आणि यात कोणतीही शिफारस नाही. कोणताही आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी कृपया तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या.
