तांत्रिक विश्लेषणात, काही चार्ट पॅटर्न ट्रेंड रिव्हर्सलचा अंदाज लावण्यामध्ये त्यांच्या विश्वासार्हतेसाठी ओळखले जातात. असाच एक शक्तिशाली तेजीचा रिव्हर्सल पॅटर्न म्हणजे उलटे हेड अँड शोल्डर्स (Inverse Head and Shoulders). हा पॅटर्न समजून घेतल्यास तुम्हाला एक महत्त्वपूर्ण फायदा मिळू शकतो, विशेषत: जेव्हा तुम्ही मंदीकडून तेजीकडे संभाव्य बदल शोधत असाल.
उलटा हेड अँड शोल्डर्स पॅटर्न सामान्यतः दीर्घकाळाच्या मंदीनंतर तयार होतो, जो सूचित करतो की विक्रीचा दबाव कमी होत आहे आणि तेजीचा रिव्हर्सल क्षितिजावर असू शकतो.
पॅटर्नची रचना (Pattern Anatomy)
डावा खांदा (Left Shoulder): जेव्हा किंमत कमी होऊन पुन्हा वाढते, तेव्हा हा भाग तयार होतो.
डोके (Head): यानंतर आणखी मोठी घसरण होते, ज्यामुळे नवीन नीचांक तयार होतो आणि त्यानंतर पुन्हा किंमत वाढते.
उजवा खांदा (Right Shoulder): किंमत पुन्हा घसरते, परंतु यावेळी मागील नीचांकापेक्षा जास्त उच्च नीचांक (higher low) तयार होतो आणि त्यानंतर पुन्हा किंमत वर जाते.
नेकलाईन (Neckline) (रेझिस्टन्स): डाव्या खांद्यानंतर आणि डोक्याच्या रॅलीनंतर तयार झालेले उच्चांक एक क्षैतिज किंवा किंचित उतरती रेझिस्टन्स लाईन तयार करतात. या नेकलाईनच्या वर ब्रेकआउट झाल्याने पॅटर्नची पुष्टी होते.
ब्रेकआउट आणि रीटेस्ट: मुख्य पुष्टीकरण
जेव्हा किंमत नेकलाईनच्या वर ब्रेकआउट होते - आदर्शपणे वाढलेल्या व्हॉल्यूमसह, तेव्हा पॅटर्न पूर्ण होतो. हे मंदीतून तेजीकडे बाजार भावना बदलल्याचे सूचित करते.
रीटेस्ट (Retest): दुसरी संधी
ब्रेकआउटनंतर, किंमती अनेकदा नेकलाईनकडे परत येतात आणि तिची नवीन सपोर्ट लेव्हल म्हणून चाचणी करतात. हा रीटेस्ट कमी-जोखीम असलेली एंट्री संधी प्रदान करतो:
यशस्वी रीटेस्ट (जेव्हा नेकलाईन टिकून राहते आणि किंमत उसळते) रिव्हर्सलवरील विश्वास वाढवते.
रीटेस्टनंतर तेजीच्या कॅंडलस्टिकच्या पुष्टीकरणावर ट्रेडर्स एंट्री घेऊ शकतात.
हे विशेषतः खोटे ब्रेकआउट किंवा कमी-व्हॉल्यूम हालचाली फिल्टर करण्यास मदत करते.
उलटा हेड अँड शोल्डर्स पॅटर्न कसा ट्रेड करावा
एंट्री पॉईंट (Entry Point)
जेव्हा किंमत नेकलाईनच्या वर चांगल्या व्हॉल्यूमसह बंद होते, तेव्हा ट्रेडमध्ये प्रवेश करा.
नेकलाईनच्या वर टिकून राहणाऱ्या तेजीच्या ब्रेकआउट कॅंडलसाठी पहा, ज्यामुळे केवळ विक्स किंवा इंट्राडे स्पाइक्स असलेले खोटे ब्रेकआउट टाळता येतील.
एक संतुलित दृष्टिकोन: ५०% एंट्री ब्रेकआउटवर घ्या आणि उर्वरित ५०% पुष्टीकरण कॅंडल (retest) नंतर जोखीम कमी करण्यासाठी घ्या.
ब्रेकआउटच्या यशस्वी रीटेस्ट झाल्यास ट्रेडमध्ये प्रवेश करण्याची आणखी एक संधी असते.
टार्गेट प्राईस (Target Price): अपेक्षित किंमत वाढीचा अंदाज घेण्यासाठी या पद्धती वापरा:
चार्ट-आधारित टार्गेट:
डोक्यापासून (सर्वात खालचा बिंदू) नेकलाईनपर्यंतचे उभे अंतर मोजा.
ते अंतर ब्रेकआउट पॉईंटमध्ये जोडा.
टार्गेट = नेकलाईन + (नेकलाईन - डोके)
पर्यायी पद्धती:
टार्गेटचा अंदाज घेण्यासाठी फिबोनाची एक्स्टेंशन्स (Fibonacci Extensions) वापरा.
ब्रेकआउटनंतर संभाव्य रेझिस्टन्स लेव्हल ओळखण्यासाठी पिव्होट पॉईंट्स (Pivot Points) वापरा.
स्टॉप-लॉस प्लेसमेंट (Stop-Loss Placement)
जोखीम सहनशीलतेनुसार, स्टॉप-लॉस उजव्या खांद्याच्या अगदी खाली किंवा डोक्याच्या खाली ठेवता येतो.
अधिक कडक स्टॉप-लॉस ब्रेकआउट कॅंडलचा नीचांक किंवा ब्रेकआउटपूर्वीचा शेवटचा स्विंग लो असू शकतो.
अतिरिक्त टिप्स
मागील ट्रेंड (Preceding Trend): हा पॅटर्न दिसण्यापूर्वी स्पष्ट मंदीचा ट्रेंड असणे आवश्यक आहे - हा रिव्हर्सल पॅटर्न आहे, सातत्य पॅटर्न नाही.
व्हॉल्यूम पुष्टीकरण (Volume Confirmation): वाढत्या व्हॉल्यूमसह ब्रेकआउट मजबूत खरेदीदार स्वारस्य दर्शवतो.
इंडिकेटर्स (Indicators): तेजीच्या रिव्हर्सलला समर्थन देण्यासाठी RSI किंवा MACD वापरा - तेजीतील डायव्हर्जन्स (bullish divergence) किंवा सकारात्मक क्रॉसओव्हर्स (positive crossovers) शोधा.
संयम महत्त्वाचा (Patience Pays): संपूर्ण पॅटर्न तयार होऊ द्या. नेकलाईनची खात्रीशीरपणे उल्लंघन (breach) झाल्यावरच प्रवेश करा.
मॅक्रो व्ह्यू (Macro View): वाढीव विश्वासार्हतेसाठी तुमच्या ट्रेड्सना मोठ्या बाजाराच्या ट्रेंडशी जुळवून घ्या.
चार्टिंग सराव (Charting Exercise)
आजच, डेली चार्टवर स्विच करा आणि उलटे हेड अँड शोल्डर्स फॉर्मेशन्स शोधणे सुरू करा. स्पष्टपणे चिन्हांकित करा:
डावा खांदा, डोके, उजवा खांदा
नेकलाईन
संभाव्य ब्रेकआउट, एंट्री, स्टॉप-लॉस आणि टार्गेट झोन.
गृहपाठ (Homework): खालील स्टॉक्सच्या चार्टचे पुनरावलोकन करा आणि उलटा हेड अँड शोल्डर्स पॅटर्न तयार होत आहे का ते तपासा:
अॅक्सिस बँक लि. (AXISBANK)
अनंतराज लि. (ANANTRAJ)
तुम्ही पुढील किंमत क्रिया समजून घेण्यासाठी हा स्टॉक तुमच्या वॉच लिस्टमध्ये देखील समाविष्ट करू शकता.
अस्वीकरण: हे विश्लेषण केवळ शैक्षणिक उद्देशांसाठी आहे आणि यात कोणतीही शिफारस नाही. कृपया कोणताही आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या.
