चार्ट पॅटर्न (chart patterns) शिकल्याने ट्रेडर्सना संभाव्य ट्रेंड रिव्हर्सलचा (trend reversals) अंदाज घेता येतो आणि त्यानुसार त्यांचे ट्रेड्स (trades) ठरवता येतात. सर्वात विश्वासार्ह तेजीच्या रिव्हर्सल पॅटर्नपैकी (bullish reversal patterns) एक म्हणजे मॉर्निंग स्टार (Morning Star). या फॉर्मेशनला लवकर ओळखल्याने ट्रेडर्सना वाढत्या किंमतींच्या हालचालींसाठी तयार राहण्यास आणि संभाव्य बाजाराच्या तळाजवळ शॉर्ट पोझिशन्स (short positions) घेण्यापासून टाळण्यास मदत होते.
मॉर्निंग स्टार हा एक तेजीचा रिव्हर्सल पॅटर्न आहे जो घटत्या ट्रेंडनंतर (downtrend) दिसतो, जो विक्रीचा दबाव कमी झाल्याचे आणि नवीन वाढत्या ट्रेंडची (uptrend) संभाव्य सुरुवात दर्शवतो. हा तीन-कॅन्डल पॅटर्न (three-candle pattern) मंदीकडून तेजीकडे भावना बदलल्याचे प्रतिबिंबित करतो.
मॉर्निंग स्टार पॅटर्नची रचना
पहिली कॅन्डल – मंदीची (Bearish): पॅटर्नची सुरुवात एका मोठ्या मंदीच्या कॅन्डलने (bearish candle) होते जी प्रचलित घटत्या ट्रेंडची पुष्टी करते. ही कॅन्डल मजबूत विक्रीचा दबाव आणि मंदीची भावना दर्शवते.
दुसरी कॅन्डल – अनिर्णित (स्टार) (Indecision - Star): पुढील कॅन्डल लहान-शरीराची असते – ती तेजीची, मंदीची किंवा डोजी (Doji) असू शकते. ती पहिल्या कॅन्डलच्या क्लोजिंगपासून (close) खाली गेलेली असते, जी बाजारात अनिश्चितता किंवा अनिर्णय दर्शवते. ही कॅन्डल "स्टार" तयार करते आणि घटत्या ट्रेंडमध्ये संभाव्य थांबण्याचे संकेत देते.
तिसरी कॅन्डल – तेजीची पुष्टी (Bullish Confirmation): अंतिम कॅन्डल एक मजबूत तेजीची कॅन्डल असते जी पहिल्या मंदीच्या कॅन्डलच्या शरीरात (कमीतकमी ५०%) किंवा पहिल्या कॅन्डलच्या वर बंद होते. खरेदीदार आत्मविश्वासाने बाजारात उतरल्यामुळे ही रिव्हर्सलची पुष्टी करते.
मॉर्निंग स्टार पॅटर्नमध्ये ट्रेडिंग कसे करावे
एन्ट्री पॉईंट (Entry Point)
जेव्हा तिसरी कॅन्डल पहिल्या मंदीच्या कॅन्डलच्या मध्यबिंदूच्या वर बंद होते, तेव्हा लाँग पोझिशनमध्ये (long position) प्रवेश करा.
पर्यायाने, तिसऱ्या कॅन्डलनंतर किंचित पुलबॅकची (pullback) वाट पहा आणि सतत वाढत्या गतीच्या चिन्हांवर (उदा. कमी टाइमफ्रेमवर तेजीचे एन्गलफिंग - bullish engulfing) प्रवेश करा.
इतर कोणत्याही पॅटर्नप्रमाणे, ट्रेडर्स टप्प्याटप्प्याने प्रवेश करू शकतात — उदाहरणार्थ, ५०% पॅटर्नच्या पुष्टीवर आणि ५०% पुलबॅक किंवा सपोर्ट रीटेस्टवर (support retest).
टार्गेट किंमत (Target Price): वाढीव टार्गेट्सचा अंदाज घेण्यासाठी दोन सामान्य दृष्टिकोन:
चार्ट-आधारित टार्गेट (Chart-Based Target):
स्टारच्या कमीपासून पहिल्या कॅन्डलच्या उच्च बिंदूपर्यंतचे अंतर मोजा.
संभाव्य टार्गेटचा अंदाज घेण्यासाठी हे अंतर तिसऱ्या कॅन्डलच्या उच्च बिंदूत जोडा.
टार्गेट = तिसऱ्या कॅन्डलचा उच्च बिंदू + (पहिल्या कॅन्डलचा उच्च बिंदू – स्टारचा कमी बिंदू)
फिबोनाची रिट्रेसमेंट (Fibonacci Retracement) किंवा पिव्होट पॉईंट्स (Pivot Points):
तुमचे टार्गेट प्रमाणित करण्यासाठी फिबोनाची एक्स्टेन्शन (Fibonacci extension) किंवा मागील रेझिस्टन्स झोनसारखी (resistance zones) साधने वापरा.
स्टॉप-लॉस प्लेसमेंट (Stop-Loss Placement)
अयशस्वी रिव्हर्सलपासून संरक्षण करण्यासाठी स्टॉप-लॉस (stop-loss) स्टार कॅन्डलच्या कमी बिंदूच्या अगदी खाली ठेवा.
जर पुलबॅकवर प्रवेश करत असाल, तर तिसऱ्या कॅन्डलच्या कमी बिंदूच्या अगदी खाली एक कडक स्टॉप वापरला जाऊ शकतो.
अस्थिर बाजारात (volatile markets) जास्त कडक स्टॉपबद्दल सावध रहा.
अतिरिक्त टिप्स
मॉर्निंग स्टार पॅटर्न दीर्घकाळाच्या घटत्या ट्रेंडनंतर (prolonged downtrend) सर्वात प्रभावी असतात — बाजूच्या बाजारात (sideways markets) त्यांची विश्वसनीयता कमी होते.
पहिल्या कॅन्डल दरम्यान व्हॉल्यूम (volume) साधारणपणे कमी होतो आणि नंतर तिसऱ्या तेजीच्या कॅन्डल दरम्यान लक्षणीय वाढतो.
आरएसआय डायव्हर्जन्स (RSI divergence) (आरएसआयवर उच्च कमी बिंदू असताना किंमत कमी कमी बिंदू करते) किंवा तेजीच्या एमएसीडी क्रॉसओव्हरसारख्या (MACD crossover) इंडिकेटरकडून (indicators) पुष्टी वापरा.
पहिल्या आणि दुसऱ्या कॅन्डलमध्ये स्पष्ट अंतर असलेला चांगला तयार झालेला मॉर्निंग स्टार पॅटर्न पॅटर्नची ताकद वाढवतो.
मॉर्निंग स्टार पॅटर्न नवीन वाढत्या ट्रेंडची सुरुवात असू शकतो, खासकरून जर तो महत्त्वाच्या सपोर्ट झोनमध्ये (key support zones) तयार झाला असेल.
चार्टिंग सराव (Charting Exercise): दैनिक चार्टवर स्विच करा आणि संभाव्य मॉर्निंग स्टार फॉर्मेशन्ससाठी स्कॅन करा. स्पष्टपणे चिन्हांकित करा:
पहिली मंदीची कॅन्डल
स्टार (अनिर्णय दर्शवणारी दुसरी कॅन्डल)
तिसरी तेजीची कॅन्डल (पुष्टी)
प्रवेश बिंदू (तिसऱ्या कॅन्डलचे क्लोजिंग)
टार्गेट आणि स्टॉप-लॉस स्तर
महत्वाच्या सपोर्ट आणि रेझिस्टन्स स्तरांना चिन्हांकित करण्यासाठी क्षैतिज रेषा (horizontal lines) वापरा. पॅटर्नची उभ्या श्रेणी (vertical range) मोजा आणि पुराणमतवादी टार्गेटसाठी ती वरच्या दिशेने प्रोजेक्ट करा. तिसऱ्या कॅन्डलवर व्हॉल्यूममध्ये वाढ झाल्याने तेजीच्या रिव्हर्सलची पुष्टी करा.
गृहपाठ (Homework): खालील स्टॉक्सचा अभ्यास करा आणि हेड अँड शोल्डर्स (Head and Shoulders) पॅटर्न तयार होत आहे की अलीकडेच पूर्ण झाला आहे ते तपासा:
एशियन पेंट्स लिमिटेड (ASIANPAINT)
आरईसी लिमिटेड (RECLTD)
तुम्ही पुढील किंमत हालचाल (price action) समजून घेण्यासाठी स्टॉक तुमच्या वॉच लिस्टमध्ये (watch list) देखील जोडू शकता.
अस्वीकरण: हे विश्लेषण पूर्णपणे शैक्षणिक उद्देशांसाठी आहे आणि यात कोणतीही शिफारस नाही. कोणताही आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी कृपया आपल्या आर्थिक सल्लागाराचा (financial advisor) सल्ला घ्या.
