तांत्रिक विश्लेषणात चार्ट पॅटर्न खूप महत्त्वाचे असतात, जे किमतीतील संभाव्य उलथापालथ किंवा सातत्य ओळखायला मदत करतात. वारंवार दिसणाऱ्या रिव्हर्सल पॅटर्नपैकी एक म्हणजे डबल टॉप (Double Top). हा पॅटर्न लवकर ओळखल्याने, बाजारातील उच्चांकाजवळ जास्त काळ गुंतवणूक करणे टाळता येते आणि संभाव्य घसरणीसाठी तयारी करता येते.
डबल टॉप हा एक बेअरिश रिव्हर्सल पॅटर्न आहे, जो 'M' अक्षरासारखा दिसतो. साधारणपणे, तो दीर्घकाळ चाललेल्या तेजीनंतर तयार होतो, हे दर्शवतो की खरेदीचा दबाव कमी होत आहे आणि किमतीत घसरण होण्याची शक्यता आहे.
डबल टॉप पॅटर्नची रचना
पहिला उच्चांक (First Peak): हा पॅटर्न किमतीतील एका जोरदार वाढीने सुरू होतो, जी एका विशिष्ट उच्चांकावर (पहिला पीक) पोहोचते आणि नंतर किंचित खाली येते. हा पहिला पीक प्रतिकार पातळी (Resistance Level) दर्शवतो जिथे विक्रेते सक्रिय होऊ लागतात.
दुसरा उच्चांक (Second Peak): किमतीतील घसरणीनंतर, खरेदीदार पुन्हा किमती वाढवण्याचा प्रयत्न करतात, परंतु किंमत पहिल्या पीकच्या पातळीजवळ पुन्हा थांबते, ज्यामुळे दुसरा उच्चांक तयार होतो. प्रतिकार पातळीच्या वर जाण्यात पुन्हा आलेले हे अपयश तेजीची ताकद कमी झाल्याचे दर्शवते.
डबल टॉप पॅटर्नमध्ये ट्रेडिंग कसे करावे?
प्रवेश बिंदू (Entry Point)
जेव्हा किंमत नेकलाइनच्या (Neckline) खाली येते आणि मोठ्या व्हॉल्यूमसह बंद होते, तेव्हा शॉर्ट पोझिशन घ्या.
अधिक सुरक्षित दृष्टिकोन म्हणजे, किंमत नेकलाइनच्या खाली आल्यानंतर तिची पुन्हा चाचणी (Retest) होण्याची वाट पाहणे. जेव्हा ही रीटेस्ट अयशस्वी होते (म्हणजे किंमत पुन्हा नेकलाइनच्या वर जात नाही), तेव्हा प्रवेश करा.
अंशतः प्रवेश (Partial Entry) देखील वापरता येतो: सुरुवातीच्या ब्रेकडाउनवर ५०% आणि अयशस्वी रीटेस्टनंतर ५०%.
लक्ष्य किंमत (Target Price): लक्ष्य किंमत निश्चित करण्यासाठी दोन मुख्य तंत्रे वापरली जातात:
चार्ट-आधारित लक्ष्य:
पीक आणि नेकलाइन यांच्यातील उंची मोजा.
ही उंची नेकलाइनमधून वजा करून लक्ष्य पातळी निश्चित करा.
लक्ष्य = नेकलाइन – (पीक – नेकलाइन)
फिबोनॅची एक्स्टेंशन (Fibonacci Extension) किंवा पिव्होट पॉईंट्स (Pivot Points): हे साधने देखील तर्कसंगत सपोर्ट लेव्हल्स किंवा नफा मिळवण्याचे झोन्स (Profit-taking zones) निश्चित करण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात.
स्टॉप-लॉस प्लेसमेंट (Stop-Loss Placement)
यशस्वी ब्रेकडाउन न झाल्यास नुकसान टाळण्यासाठी, दुसऱ्या पीकच्या किंचित वर स्टॉप-लॉस ठेवा.
जर तुम्ही रीटेस्टवर प्रवेश केला असेल, तर नेकलाइनच्या किंचित वर एक कडक स्टॉप-लॉस ठेवता येतो.
अस्थिर बाजारात जास्त कडक स्टॉप-लॉस टाळा, कारण किमतीतील किरकोळ चढ-उतारामुळे अकाली बाहेर पडू शकता.
अतिरिक्त टिप्स
डबल टॉप पॅटर्न दीर्घकाळ चाललेल्या तेजीनंतर अधिक प्रभावी ठरतो – अस्थिर किंवा बाजूला चाललेल्या बाजारात त्याचे महत्त्व कमी होते.
सामान्यतः, ब्रेकडाउनवर व्हॉल्यूम वाढला पाहिजे आणि दुसऱ्या पीकच्या निर्मितीदरम्यान व्हॉल्यूम कमी झाला पाहिजे.
कमकुवतपणाची पुष्टी करण्यासाठी RSI डायव्हर्जन्स (RSI मध्ये खालचे उच्चांक, तर किमतीत वरचे उच्चांक) किंवा MACD बेअरिश क्रॉसओव्हर्स सारखे अतिरिक्त इंडिकेटर्स वापरा.
तीक्ष्ण स्पाइकऐवजी गोल किंवा सपाट दुसरा पीक शोधा – हे दर्शवते की विक्रेते सातत्याने उच्च किमती नाकारत आहेत.
चार्टिंग अभ्यास
डेली चार्टवर जा आणि संभाव्य डबल टॉप फॉर्मेशन्स शोधा. स्पष्टपणे चिन्हांकित करा:
पहिला आणि दुसरा पीक
नेकलाइन (दोन टोकांदरम्यानचा सपोर्ट झोन)
प्रवेश बिंदू (ब्रेकडाउन कॅन्डल)
लक्ष्य आणि स्टॉप-लॉस पातळी
पीक आणि नेकलाइनसाठी क्षैतिज रेषा काढण्यासाठी चार्टिंग टूल्स वापरा. ब्रेकडाउननंतर एक सुरक्षित लक्ष्य निश्चित करण्यासाठी पीक ते नेकलाइन पर्यंतचे अंतर मोजा. सेटअपची पडताळणी करण्यासाठी व्हॉल्यूम ॲनालिसिसने याची पुष्टी करा.
गृहपाठ
पुढील स्टॉक्सचा अभ्यास करा आणि डबल टॉप पॅटर्न तयार होत आहे किंवा आधीच दिसून आला आहे का ते तपासा:
Mastek Ltd. (MASTEK)
Aarti Industries Ltd. (AARTIIND)
पुढील किमतीची हालचाल समजून घेण्यासाठी तुम्ही हे स्टॉक्स तुमच्या वॉचलिस्टमध्ये देखील टाकू शकता.
अस्वीकरण: हे विश्लेषण केवळ शैक्षणिक उद्देशांसाठी आहे आणि यात कोणतीही शिफारस समाविष्ट नाही. कोणताही आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी कृपया तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या.
